دیوار مردم بالا رفتن-دزدی کردن

خرچه-در مقام توهین به بچه می گویند

دوا به خورد کسی دادن-مسموم کردن-به زور به کسی دارو یا مشروب خوراندن

حاضر کردن-از بر کردن-روان کردن
 

 

پا انداز-آن که وسایل عیش و عشرت دیگران را فراهم آورد-جاکش- فرش جلوی در ورودی

پا بر چین رفتن-آهسته و آرام با نوک پا رفتن

خلیفه-مبصر مکتب خانه-ارشد کلاس

دهنه سرخود-بی بند و بار

دزدیدن قد-خود را برای دیده نشدن خم کردن
حلال بودی-نگا. حلال به زنده ای
حق و حساب دان-لوطی منش-پای بند به آداب و رسوم اجتماعی

اُریب-کجکی-یک بر-یک ور

بختک-کابوسی به شکل هیکل که در خواب بر سینه ی شخص نشسته و مانع تنفس آزاد او می شود
آمد-فرخندگی-خوش قدمی

دَم باز-چاپلوس-متملق

ژتون-پولک فلزی یا پلاستیکی که به جای پول به کار می رود

دو ترکه سوار شدن-دو پشته سوار شدن

دیپلم-مدرک پایانی دبیرستان-گواهی نامه-تصدیق

ادب خانه-مستراح-طهارت خانه

چیزی-فاصله ای-راهی-زمانی

راست آمدن-درست درآمدن حدس و پیش بینی

 

از پاشنه در آوردن(به هر گوشه و کنار سر کشیدن)

خرچه-در مقام توهین به بچه می گویند

بخرج دادن-نشان دادن-مصرف کردن-جلوه دادن

از چیزی (کسی) زده شدن(از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن)

 

پدر سوختگی-بد سرشتی-زرنگی-رندی

زدن بر طبل بیعاری-خود را به بی دردی زدن

خصوصی-مقابل عمومی

دمدمی-دو دل-مردد-کسی که هر ساعت خوی و حالت دیگری دارد
زنندگی-زشتی-نفرت انگیزی

 

پیاده رو-دو سوی خیابان یا کوچه که محل گذر پیادگان است

خر-نفهم و کودن-بزرگ-زیاد

تاب خوردن-بازی کردن با تاب-پیچ و خم برداشتن

زهرمار کردن غذا-مانع از خوردن با لذت شدن

دریده-وقیح-بی شرم-پر رو

خاطر داشتن-به یاد داشتن

بِدو-دوان دوان-کسی که بسیار می دود-سریع

چشم و دل پاک-کسی که به دیده ی بد به ناموس دیگران نگاه نکند

 

پیش بودن-جلو بودن-برتری داشتن

جوغ-جوی آب

اهل نشست(تارک دنیا، گوشه نشین)

دل آمدن-به چیزی تن در دادن

دوبلور-دوبله کننده

پس مانده-ته مانده-به کنایه به زن طلاق گرفته گفته اند

آب حیات-عشق و محبت-دهان معشوق

بازیگر-هنرپیشه ی سینما و تئاتر

زود رنج-نازک دل-حساس

آب(عزت و رونق، طراوت و تازگی، روح، شراب خالص)

 
چُر-ادرار

بخرج دادن-نشان دادن-مصرف کردن-جلوه دادن
برخورد کردن به رگ غیرت کسی-ناگوار آمدن حرفی یا کاری-گران آمدن-احساس اهانت کردن

جان در یک قالب-نهایت دوستی و صمیمیت

آفتاب نشین کردن کسی(کسی را از هستی ساقط کردن، خانه خراب کردن)

ریش و قیچی را دست کسی دادن-اختیار کاری را به دست کسی دادن
بخت کسی گفتن-خدا برایش ساختن-شانس آوردن
 

خر شدن-عقل خود را باختن-فریب خوردن

ریش چیزی درآمدن-کهنه و منسوخ شدن

درقی-صدای افتادن چیزی بر زمین یا کوفتن چیزی به چیزی

اِحلیل خوردن-فریب خوردن

خرده بُرده-مشکل-اختلاف
از پشت کوه آمدن(بی خبر از آداب و رسوم بودن، دهاتی بودن)
از کف دست مو برآمدن(روی دادن پیشامدی غیرممکن)

بی اشتها-بی میل به غذا

 

چاله چوله-جای پر از گودال-زمین ناهموار
حق و حساب دان-لوطی منش-پای بند به آداب و رسوم اجتماعی

پا گرد-محل چرخیدن پله ها

دمر خوابیدن-روی سینه و شکم خوابیدن

خال باز-کسی که ورق ها را با تردستی می اندازد و مردم را فریب می دهد

الکی-بی هوده-بی خود-دروغکی

خیابان گز کردن-ول گشتن
چای خانه-محلی که وسایل چای را در آن جا می گذارند-قهوه خانه

زخمه-ضربه ای که برای نواختن به تار می زنند.

خودسر-گستاخ-سرکش

 

 
دستمال ابریشمی-چاپلوسی-تملق

دمار از کسی درآوردن-کسی را سخت آزار دادن-کشتن
حِکِه ای-مردم آزار-کرمکی-ناراحت
 

زار زار-گریه ی شدید

پیگرد-پی گیری-تعقیب

راحت کردن-کشتن

بکُش بکُش-دعوا و مرافعه جمعی تا حد کشتن

دل داشتن-جرات داشتن-دلیر بودن

از غورگی مویز شدن(مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن)

چراغ اول-نخستین پولی که معرکه گیران از مردم می گیرند

پُرتابل-قابل حمل

 

آتو-بهانه-دستاویز-نقطه ضعف

 
در کوزه گذاشتن و آبش را خوردن-بی ارزش و بی اعتبار دانستن
خون کسی از خون دیگری رنگین تر بودن-همسان و هم ارز نبودن-کسی بر کسی ترجیح داشتن

بدهکار نبودن گوش کسی-سخنان را شنیدن و به آن اعتنا نکردن

جا نماز-سجاده-فرش کوچکی که بر آن نماز می خوانند
پفکی-سخت بی دوام و ضعیف

روغن از ریگ کشیدن-کاری محال انجام دادن

چاه ویل-جایی که اگر کسی یا چیزی برود دیگر بر نگردد

پاشنه ترکیده-بی سر و پا-آدم پست
جفت کردن کفش های کسی-بیرون کردن کسی از جایی

 

به کسی رفتن-به کسی شباهت داشتن

آلامد-باب روز-به رسم معمول

حرف پهلودار-سخن کنایه آمیز

دود شدن و به هوا رفتن-گم و ناپدید شدن-آب شدن و به زمین فرو رفتن-محو و نابود شدن

راستی؟-واقعن؟ آیا درست است؟

چاقوکشی-عربده کشی و حمله با چاقو

دُم سیاه-نوع مرغوب برنج گیلان-کبوتری که دم سیاه دارد

خرده فرمایش داشتن-دستورهای بی جا دادن

چیزیش شدن-رازی در دل داشتن-حال غیر عادی داشتن

خیسیدن-خیس خوردن-خیس شدن

پا را توی یک کفش کردن-پافشاری کردن روی عقیده ی خود-لج کردن

بی امان-پیگیر-دائم-پیوسته

آقام که شما باشید-خدمت شما عرض کنم

 

تشریف داشتن-حضور داشتن

ژست-طرز حرکت و رفتار شخص

 
از زور پسی به گربه آقا عمو گفتن(با دشمنی که دفع آن نمی توان، مدارا کردن)

 

از این دنده به آن دنده غلتیدن(از درد یا فکر و خیال نخوابیدن)
خیز گرفتن-آماده ی حمله شدن-در نظر گرفتن مسافتی برای اطمینان از رسیدن به مقصد

جنسی-آن چه که به سکس مربوط باشد

دم حجله کشتن گربه-زهر چشم گرفتن برای نخستین بار
چینه کش-بنایی که دیوار گلی می سازد

خود را گم کردن-خود را برتر از آن که هست دانستن-سابقه ی خود را فراموش کردن

خبر مرگش-خدا مرگش بدهد

دست ِ بالا گرفتن-حدکثر را فرض کردن
دریدگی-وقاحت-بی شرمی-پر رویی

به دردسر افتادن-با مشکلی روبرو شدن-به مخمصه ای گرفتار شدن

پر رویی-بی شرمی-وقاحت-دریدگی

حمال باشی-به تخقیر به آدم ناشی و بی عرضه می گویند

به عمل آوردن-به اجرا در آوردن-برای استفاده آماده کردن

چین-یک بار درو-بک بار چیدن

تخته گاز-با سرعت تمام راندن اتومبیل

زیر پای خود را سست دیدن-موقعیت خود را نااستوار دیدن-شغل و سمت خود را در خطر دیدن

به نعل و به میخ زدن-دو جانبه رفتار کردن-نه سیخ بسوزد نه کباب

 

حوصله ی کسی سر رفتن-خسته و کسل شدن-بی تاب شدن

دیگجوش-خوراکی مانند آش که در شب های جمعه و عید می پختند

ژست-طرز حرکت و رفتار شخص

 
انداختن(فروختن جنس بنجل و ارزان به بهای گران، درست کردن)

پا خورشی-وسایل لازم برای پخت خورش

برهوت-غیر مسکونی-خشک و بی انتها

از سرما چاقو دسته کردن(به پهلو دراز کشیدن و زانوها را روی شکم جمع کردن و دست ها را میان پاها فرو بردن)

راه و چاه را شناختن-دشواری های کار و زندگی را شناختن

خواستگار-کسی که به پسندیدن و گُزیدن دختر یا زنی می فرستند

دالنگ و دلونگ-صدای زنگ چارپایان

زر زدن-دری وری گفتن-گریه کردن

تصدق کسی رفتن- تصدق شدن کسی را

از کاسه درآمده-بیرون زده-ورقلمبیده

دُم به دست دادن-بهانه به دست دادن-خود را گیر انداختن

داغ باطل زدن-از کار انداختن-از رونق و رواج انداختن

 

خدا برکت-خدا بیش ترش کند

رودل کردن-به سنگینی معده دچار شدن

پَهن آباد-پول بسیار ناچیز و کم ارزش

به جا آوردن-شناختن

ترشیده-غذایی که فاسد و ترش شده است-دختر خانه مانده و شوهر نکرده

جان بر لب نهادن-به کاری خطرناک اقدام کردن-آماده ی مرگ شدن
چروک خورده-چین خورده-ناصاف شده

آکَل-آقای کربلایی

در بحر چیزی رفتن-در چیزی دقیق شدن-سخت متوجه ی چیزی شدن

تنه ی کسی به تن آدم خوردن-عادت و خوی کسی را پذیرفتن

روغن از ریگ کشیدن-کاری محال انجام دادن

به پیر و پیغمبر قسم خوردن-سوگند بسیار یاد کردن

 
جزاندن-آزار و اذیت کردن

ختم شدن-پایان گرفتن

چاچولی-زبان بازی-حقه بازی

ریغ زدن-خراب کردن-کثافت کاری کردن
حق آب و گل داشتن-دارای امتیاز و اعتبار بودن
ژاکت-کت بافته شده از کاموا

حرز جواد با خود کردن-همیشه با خود داشتن
تخم نابسمل لا-حرام زاده

چشم و گوش کسی را باز کردن-کسی را با مسایل اجتماعی آشنا کردن

پل آن سوی رود بودن-کاری بی هوده بودن

تو پوزی زدن-تو دهنی زدن-با سخن تندکسی را نا امید کردن

 

جای شکرش باقی است-باید سپاس داشت که از این بد تر نشده است

تنگ گذاشتن-زیر فشار قرار دادن

چشم روشن شدن-شاد و خرسند شدن

چوب بست-داربست چوبی-چوب بندی

پا خوردن فرش-نرم و لطبف شدن فرش بر اثر رفت و آمد بر آن

روی داریه ریختن-رسوا و بی آبرو کردن-برملا کردن-آشکار کردن

تریج-آن جاکه آستر درونی جامه با رویه ی آن به هم می پیوندد

آفتابه دزد-دزدی که به ربودن چیزهای بی ارزش بسنده می کند

ابوطیاره(اتوموبیل کهنه و فرسوده)

 

الف به خاک کشیدن(خجالت کشیدن)

 
بد خلق-کسی که مدام عصبانی است و غر می زند

پیش خر کردن-پیش از موعد خریدن
برخورد کردن به تریج قبای کسی-گران آمدن-بی دلیل ناراحت شدن-به کسی توهین شدن

آبِ خشک(آب بسته)

چل و چو افتادن-شایعه در دهان مردم افتادن

از زیر کار در رفتن(تن زدن و نپذیرفتن کاری، کار را جدی نگرفتن)

بازار سیاه-جایی که در آن اجناس غیر قانونی و گران می فروشند

حلال زادگی-حلال زاده بودن-درست کردار بودن

چغلی کردن-شکایت کردن

خوش سر و زبان-خوش سخن-شیرین گفتار-حراف

از ریخت افتادن(تناسب خود را از دست دادن، بی جلا و جلوه شدن)
چرند گو-یاوه گو

ته نشست-رسوب

پا پتی-پا برهنه

تپلی-گرد و چاق

زینه-پله

خل و ول-دیوانه-ساده لوح

از سرما چاقو دسته کردن(به پهلو دراز کشیدن و زانوها را روی شکم جمع کردن و دست ها را میان پاها فرو بردن)

روانه کردن-فرستادن اعزام کردن-گسیل داشتن

دندان پر کردن-ترمیم دندان آسیب دیده
دَمکنی-پارچه ای کلفت که برای جلوگیری از بیرون رفت بخار و دم کشیدن برنج یا چای بر روی دیگ یا قوری می گذارند

 

ژلاتین-ماده ای لزج و چسبنده که آن را از گلیسیرین و قند و آب و آمونیاک می سازند

اهل کوفه-سست پیمان-بی وفا و غیرقابل اعتماد

دست آخر-سرانجام-آخر سر-آخر کاری

حق بردن-رشوه بردن-از راه حق و حساب گرفتن-درآمدی منظم داشتن

چهار عمل اصلی-جمع و تفریق و ضرب و تقسیم
خبر گرفتن-پرسیدن

چپ دست کسی-که کارهایش را با دست چپ می کند

خم گرفتن-فنی از کشتی

درد و بلا-نفرینی است چون زهر مار-کوفت-مرض و مانند این ها

راحتی-دمپایی

تنبل خان-تن پرور

چرخی-کبوتری که در آسمان معلق می زند-کسی که روی چرخ و گاری چیزی می فروشد

 

بازجو-مامور تحقیق و بررسی پرونده

بی خیال بودن-اهمیت ندادن-نگران نبودن
اسرار مگو(حرف های ناگفتنی)

 

 

چشم زهره رفتن-با خشم نگاه کردن

پل آن سوی رود بودن-کاری بی هوده بودن

تو آسمان ها سیر کردن-در خیال و تصور بودن-در عالم هپروت بودن
زیر زبانی-یواش و آهسته-سخنی که از روی بی میلی گفته می شود

روکش-پوشش یا ورقه ای که روی چیزی می کشند

دم به تله ندادن-با احتیاط رفتار کردن-خطر نکردن
زالو انداختن-کرم زالو به تن بیمار انداختن تا خون فاسد را بمکد
چراغ خواب-چراغ کم نوری در اتاق خواب

چس و فس-اسباب خرده ریزه ی ناقابل-خرت و پرت

 

چاپچی-دروغ گو-لاف زن

بالا تنه-از کمر به بالای بدن

رودربایستی داشتن-ملاحظه کردن-پروا داشتن

دهنی کردن-آب دهان زدن به غذا یا چیزی

باور کسی شدن-گرفتار توهم شدن-تحسین و تمجید دیگران را حقیقت دانستن

بازو دادن-یاری دادن

 
روی باد هوا بودن-سست و بی پایه بودن

ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن

جاپیچ-جاکش-دلال محبت

جامه شور-رختشوی

چراغ دستی-چراغ قابل حمل با دست

پی نخود سیاه فرستادن کسی-کسی را از سر خود باز کردن

تعطیل بردار-تعطیل شدنی

به خود پیچیدن-ناخوش شدن-عتاب کردن

 

 

افطاری(خوراکی که برای گشودن روزه می پزند)

جا در جا-فورن-جا به جا

دهن کجی کردن-ادا و شکلک در آوردن برای مسخره کردن-بی اعتنایی کردن

جون جونی-نگا. جان جانی

درازکش کردن-رو در روی زمین دراز کشیدن

 

دوش فروش-ربا خوار

بنگی-معتاد به حشیش

جاگرم کردن-در جایی ماندن

دزدیدن قد-خود را برای دیده نشدن خم کردن

آدم استخوان دار(کسی که اراده و پشتکار دارد)

خر کسی از کرگی دم نداشتن-از حق خود گذشتن-از حرف خود برگشتن
اُزبَک(بی ریخت، ژولیده، ازخودراضی)

 

زو کشیدن-اصطلاحی از بازی الک دولک که بازنده باید بدون تازه کردن نفس یدود

تو بوق زدن-رازی را فاش کردن

خفه خون گرفتن-دم بر نیاوردن-ساکت شدن

درق دروق-درق درق

 

داغان-از هم پاشیده-پریشان

 

ریسه شدن-پشت سر هم قرار گرفتن-به دنبال هم به جایی رفتن

چم کسی را به دست آوردن-رگ خواب کسی را دانستن-نقطه ی ضعف کسی را دانستن
جنس کسی خرده شیشه برداشتن-آب زیر کاه بودن-حقه باز بودن

آدم ثانی-حضرت نوح

زرد گوش-بی رگ-ترسو

زالو-آدم سمج
پُرکوب-حرکت سریع و پر صدا
تفنگ بادی-تفنگ ویژه ی بازی کودکان

پشمالو-دارای موهای بسیار

بشکن زدن ی-برآوردن صدای انگشتان به هنگام شاد

دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

رشته ی سر در گم-وضع بغرنج-کار دشوار

روانه کردن-فرستادن اعزام کردن-گسیل داشتن

تخته کردن-تعطیل کردن-بستن-از رونق و اعتبار انداختن

بد مزاج-عبوس-ترشرو-تندخو

جیک و بیک کسی را دانستن-دانستن همه ی اسرار کسی

چل نکه-پارچه ای که از انواع پارچه های بریده شده سر هم دوخته شده باشد

آفتاب روی پشت بام جمع کردن(کاملا تنگدست بودن)

خفه شدن-سکوت کردن-کسل شدن از تکرار حرفی

اسیر خاک(مرده، تن پرور)

ریختن توی دست و پا-فراوان یودن-همه جا پیدا شدن

چتری-به شکل نیم دایره-قوسی

راسته کردن-حساب گِرد کردن اعداد

جان به لب رسانیدن-صبر و طاقت کسی را تمام کردن

چشم، کرایه خواستن-کار کودکی که هر چه ببیند بخواهد

بی حال-فاقد نیروی لازم-بی حوصله-خسته

خال-نقطه ی سیاه-لکه

جی جی-خار پشت-جوجه تیغی

روان بودن-از حفظ بودن-از بر بودن

از جنب و جوش افتادن(آرام گرفتن، شور و هیجان خود را از دست دادن)

جیر و ویر-داد و بی داد-سر و صدا-نوعی خوراک که از اسفناج پخته و تخم مرغ می پزند

از خاک برداشتن-کسی را نواختن و به جایی رساندن

دریافت-گرفتن-ادراک

آن کاره(اهل آن کار (کار بد))

چنگول چنگولی-مجعد-حلقه حلقه-پر چین و شکن

آب لمبو-چلانده شده-فشرده

چشم دوختن-زل زدن-با دقت چیزی را نگاه کردن

آب از آتش برآوردن-کار محال کردن

خود را خراب کردن-خود را کثیف کردن

بند کشی-پر کردن درزهای آجرها و سنگ ها با سیمان و ساروج

 

خط در میان حرف زدن-آرام آرام و شمرده سخن گفتن

دست راستی-از جناح راست-موافق حکومت

چوب زدن-با چوب تنبیه کردن

دلبخواهی-دلبخواه

چس خوری-خست-بخل

اَکه ننه(آدم آب زیرکاه)

روغن از ریگ کشیدن-کاری محال انجام دادن

روی پا بند نبودن-آرام و قرار نداشتن

زدن به هر دری-برای رسیدن به مقصود به هر جا و هر کسی متوسل شدن

 

 

آب از آب تکان نخوردن-رخ ندادن جنجال و هیاهو-آرام ماندن اوضاع

تاق و توق-آواز بر هم خوردن دو چیز

تاب-کجی چشم- طاقت و تحمل

آب شیراز-شراب

بی پیر-آدم بد و تربیت نشده-چیز سخت-کار دشوار

خرد نکردن تره برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن

حیوون-نگا. حیوان

پا به ماه-آبستنی که در ماه آخر خود است

جوش خوردن معامله-انجام شدن معامله-منعقد شدن قرارداد

خانه به دوشی-بی خانمانی-آوارگی

 

از کیسه شدن(هدر شدن، ضرر کردن)

تیغ زدن-باج گرفتن-پول گرفتن و پس ندادن-جیب کسی را خالی کردن
 

جوال رفتن با کسی-با کسی درافتادن

جمال کسی را عشق است-کسی را دوست داشتن-دیدار کسی را به فال نیک گرفتن
دور کسی گشتن-قربان صدقه ی کسی رفتن
خنک کردن-سرد کردن

حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را کردن

از خدا خواستن(در برابر پیشنهاد یا کاری قرار گرفتن که خود شخص در آرزویش بوده است)

تفنگ بادی-تفنگ ویژه ی بازی کودکان

زحمت کش-کارگر-پیشه ور

دختراندر-نادختری-دختری که از شوهر یا زن دیگری باشد

چسی درکن-آدم پر مدعا
خِل-خلط بینی
حساب با کسی نداشتن-مدیون کسی نداشتن

 

زیر دندان کسی مزه کردن-از چیزی خوش آمدن-خواهان تکرار چیزی بودن

از کسی خوردن(توانایی مقابله با کسی را نداشتن)

به جان هم افتادن-با یکدیکر درگیر شدن

ریز حساب-جزییات صورت حساب-اقلام جزء سیاهه

 
از قرار-ظاهرن-آن طور که پیدا است

 

 

خوشمزه-آدم اهل شوخی-بذله گو

از قرار(ظاهرن، آن طور که پیدا است)

چرسی-آدم معتاد-افیونی

از سرما چاقو دسته کردن(به پهلو دراز کشیدن و زانوها را روی شکم جمع کردن و دست ها را میان پاها فرو بردن)
چراغ چشمک زن-چراغی که خاموش و روشن می شود

 

چِلپ چِلپ-صدای برخورد دست یا پا با آب

خرده پا-کاسبان جزء و کم سرمایه

دو دلی-تردید-بی تصمیمی

راه انداختن-به حرکت انداختن-به کار کردن واداشتن

به گوش خر یاسین خواندن-بی اعتنایی کردن به حرف و نصیحت- از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن

 

خشتک-وسط درز دو پا در شلوار

دَقی-صدای کوبیدن چیزی به چیزی
 

در کوزه گذاشتن و آبش را خوردن-بی ارزش و بی اعتبار دانستن

پوست خربزه زیر پای کسی انداختن-کسی را به دردسر انداختن

تقاص پس دادن-تاوان پس دادن

بخیه زدن-آجیده کردن-دوختن شکاف جامه یا تن

روغن کاری-روغن زدن به هر نوع دستگاه
جان جان-معشوق-محبوب

زیر و زبر گذاشتن-اعراب گذاشتن بر حروف

به هدر دادن-تلف کردن-تباه کردن-از دست دادن

جفت-به هم چسبیده-جا افتاده-مرتب-نر و ماده-دو گاو که برای شخم زدن به کار می برند
چوب پا-دو چوب بلند که پا در میان آن ها کنند و با آن ها راه روند

آیه ی یاس-آن که بدبینی را به کمال می رساند